Tematem wpisu jest zagadnienie uprawnień przysługujących osobom uprawnionym w związku ze śmiercią osoby bliskiej.
Na początku przytoczyć wypada podstawę prawną roszczenia, a mianowicie art. 446 k.c., zgodnie z którym:
- 1 Jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.
- 2.
Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
- 3.
Sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.
- 4.
Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
O co można się ubiegać w związku ze śmiercią osoby najbliższej?
- Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej
Podstawą żądania zadośćuczynienia jest poczucie krzywdy, w postaci bólu i cierpienia po stronie osób bliskich zmarłego poszkodowanego. Aby skutecznie żądać zapłaty zadośćuczynienia należy wykazać istotną więź pomiędzy żądającym zadośćuczynienia a zmarłym, a także rozmiar odniesionej krzywdy (np. długość i intensywność przeżywanej żałoby, zaburzenia emocjonalne wywołane śmiercią, charakter relacji między zmarłym a pokrzywdzonym).
Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej ma charakter jednorazowy.
- Stosowne odszkodowanie za pogorszenie sytuacji życiowej
W tym przypadku należy brać szereg negatywnych aspektów w życiu najbliższej rodziny, które powodują pogorszenie sytuacji życiowej najbliższego – zarówno obecnie, jak i w przyszłości.
Pogorszenie sytuacji życiowej może więc polegać, na tym iż matka zmarłego syna nie może liczyć już na jego pomoc zarówno finansową, jak i wsparcie w opiece nad nią w przyszłości. Podobnie osamotnione dziecko może żądać stosownego odszkodowania, gdy nie może już liczyć na wsparcie rodzica w nauce i edukacji. Na odszkodowanie winno również liczyć dziecko, które zmieniło plany życiowe polegające na porzuceniu studiów celem sprawowania opieki nad pozostałymi dziećmi zmarłego rodzica. Jednorazowe odszkodowanie ma więc inny charakter od renty.
- Zwrot kosztów pochówku i stypy oraz leczenia
Zwrot kosztów pogrzebu należny jest osobie lub osobom, które poczyniły nakłady w związku z pogrzebem osoby najbliższej, bez względu na to czy osoby te należą do kręgu spadkobierców ustawowych. Nawet konkubent ma prawo do zwrotu takich kosztów, jeżeli je poniósł.
Do kosztów pogrzebu można zaliczyć wszelkie wydatki uznane jako przyjęte w naszym społeczeństwie, które pozostają w związku z pogrzebem osoby bliskiej. Do takich wydatków należy zaliczyć koszty przewozu zwłok, koszty pogrzebu, koszty nagrobka, koszty związane z organizacją stypy po zmarłym.
Jeżeli w związku z tragiczną śmiercią osoby bliskiej koniecznym było podjęcie odpłatnej terapii psychologicznej lub leczenia psychiatrycznego, można żądać zwrotu wszystkich poniesionych kosztów leczenia.
- Renta
Jeżeli zmarły sprawował obowiązek alimentacyjny względem osób z najbliższej rodziny, to osoby te mają roszczenia do podmiotu odpowiedzialnego (np. Ubezpieczyciela) o wypłatę renty.
W przypadku śmierci rodzica, renta alimentacyjna powinna być wypłacana do czasu uzyskania przez dziecko zdolności zarobkowych. Bez znaczenia dla istnienia roszczenia o zapłatę renty jest natomiast, czy drugie z rodziców żyje i czy jest w stanie łożyć na dziecko.